Nederlander worden

Auteur: Hermie de Voer, advocaat-partner bij Everaert Advocaten (devoer@everaert.nl) Er zijn drie manieren om Nederlander te worden en dus om een Nederlands paspoort te kunnen krijgen. Dit zijn naturalisatie, optie en door geboorte. De meeste expats verkrijgen de Nederlandse nationaliteit en een Nederlands paspoort door naturalisatie. Ik zal de drie manieren en de voorwaarden in dit artikel bespreken Naturalisatie Om te kunnen naturaliseren geldt er een aantal voorwaarden. Aan deze voorwaarden moet worden voldaan op het moment dat men een naturalisatieverzoek indient, gedurende de gehele naturalisatieprocedure tot en met het moment dat er een beslissing wordt genomen op het naturalisatieverzoek en zelfs nog tijdens de naturalisatieceremonie. De volgende voorwaarden zijn van toepassing op naturalisatie: Je hebt tenminste vijf jaar onafgebroken in Nederland gewoond met een geldige verblijfsvergunning; Er zijn geen bedenkingen tegen verblijf voor onbepaalde tijd in Nederland; Je bent meerderjarig (tenminste 18 jaar); Je kunt je identiteit en nationaliteit aantonen; Je bent voldoende ingeburgerd; Er zijn geen ernstige vermoedens van gevaar voor de openbare orde, de goede zeden, of de veiligheid van het Koninkrijk; Je doet al het mogelijke om afstand te doen van je andere nationaliteit(en). Vijf jaar onafgebroken wonen in Nederland De hoofdregel is vijf jaar in Nederland wonen, maar echtgenoten van Nederlanders kunnen na drie jaar naturaliseren, mits zij aan alle andere voorwaarden voldoen. Zij kunnen ook in het buitenland naturaliseren als zij met hun Nederlandse echtgenoot in een ander land wonen dan dat waarvan zij de nationaliteit hebben(1). Een Amerikaanse echtgenoot van een Nederlander die samen in Duitsland wonen en die meer dan drie jaar onafgebroken zijn getrouwd en samenwonen kan in Duitsland bij de Nederlandse vertegenwoordiging een naturalisatieverzoek indienen. Er vindt dan een fictieve toets plaats om te beoordelen of de verzoeker in Nederland een verblijfsvergunning kan krijgen als echtgenoot van een Nederlander. Hiervoor moet de Nederlander aantonen dat hij een vaste baan heeft waarmee hij tenminste &euro; 1.785,89 bruto per maand inclusief 8% vakantiegeld verdient, zodat hij voldoet aan de inkomenseis, die geldt bij gezinshereniging. Geen bedenkingen tegen verblijf voor onbepaalde tijd Dit betekent dat je op het moment van indiening van het naturalisatieverzoek een verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk doel moet hebben. Een niet-tijdelijk doel is bijvoorbeeld een kennismigrantenvergunning of een verblijfsvergunning als zelfstandig ondernemer, maar ook een verblijfsvergunning voor gezinshereniging of een verblijfsdocument afgegeven op basis van de gezinsherenigingsrichtlijn van de Europese Unie(2). Voorbeelden van tijdelijke verblijfsvergunningen zijn vergunningen voor studie, au-pair en zoekjaar. Overigens tellen deze verblijfsvergunningen voor een tijdelijk doel gewoon mee in de opbouw van de vijf jaar. Na vier jaar een verblijfsvergunning voor studie, gevolgd door een half jaar een verblijfsvergunning voor een zoekjaar en daarna een verblijfsvergunning als kennismigrant kan je een naturalisatieverzoek indienen op het moment dat je vijf jaar onafgebroken een verblijfsvergunning hebt gehad. Identiteit en nationaliteit Je identiteit en nationaliteit toon je aan met een geboorteakte en een paspoort. De geboorteakte moet zijn gesteld in het Nederlands, Engels, Duits of Frans of in een van deze vier talen zijn vertaald door een be&euml;digd vertaler. Vaak is er ook legalisatie nodig. Dit kan zijn een dubbele legalisatie via een Ministerie uit het land van herkomst en de Nederlandse vertegenwoordiging aldaar, of door een Apostille voor landen die zijn aangesloten bij het Haagse Apostille verdrag(3). Inburgering Er zijn vooralsnog verschillende manieren om aan te tonen dat je voldoende bent ingeburgerd(4). Het huidige inburgeringsexamen bestaat uit vier onderdelen Nederlandse taal &ndash; lezen, schrijven, spreken en luisteren - op A2 niveau en de onderdelen kennis van de Nederlandse maatschappij en ori&euml;ntatie op de Nederlandse arbeidsmarkt (ONA). Zijn al deze onderdelen met goed gevolg afgelegd dan verstrekt DUO het inburgeringsdiploma waarmee je kan naturaliseren. Van het onderdeel ori&euml;ntatie op de Nederlandse arbeidsmarkt kan vrijstelling worden verleend als je in de 12 maanden voorafgaand aan het verzoek om vrijstelling tenminste 6 maanden in loondienst hebt gewerkt, minimaal 48 uur per maand(5). Dit betekent over het algemeen dat een kennismigrant of een houder van een Europese Blauwe Kaart vrijstelling van het ONA-examen krijgt, maar een zelfstandig ondernemer niet. Het inburgeringsexamen kan ook in het buitenland worden afgelegd bij een Nederlandse vertegenwoordiging. Dit inburgeringsexamen ziet er iets anders uit. Het bestaat uit de vier onderdelen Nederlandse taal op A2 niveau en het onderdeel kennis van de Nederlandse maatschappij. Het onderdeel ori&euml;ntatie op de Nederlandse arbeidsmarkt is niet vereist als je in het buitenland woont en naturaliseert. Ook met een diploma Staatsexamen Nederlands als Tweede Taal I of II ben je voldoende ingeburgerd en kun je een naturalisatieverzoek indienen. Geen gevaar voor de openbare orde Een verzoeker om naturalisatie mag geen gevaar voor de openbare orde zijn. Dit houdt in dat er in de vijf jaar direct voorafgaand aan het naturalisatieverzoek geen strafrechtelijke veroordelingen wegens een misdrijf of een openstaande strafzaak wegens een misdrijf waarop een vrijheidsbenemende straf of maatregel, een taak- of leerstraf of een geldboete van &euro; 810 staat, mogen zijn.(6) Afstandseis De hoofdregel bij naturalisatie is dat je al het mogelijke moet doen om afstand te doen van je andere nationaliteit(en) zodra je Nederlander bent geworden. In gevallen dat redelijkerwijs niet kan worden verlangd dat afstand wordt gedaan geldt een uitzondering(7). In die uitzonderingssituaties kan dubbele nationaliteit worden verkregen. De meest voorkomende uitzonderingen op de hoofdregel zijn: Afkomstig zijn uit een land dat afstand doen van de nationaliteit niet toestaat; Afkomstig zijn uit een land waarvan je automatisch de nationaliteit verliest als je een andere nationaliteit aanneemt; Getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben met een Nederlander; Geboren zijn in Nederland, Cura&ccedil;ao, Sint Maarten en Aruba en daar wonen ten tijde van het naturalisatieverzoek; Erkend vluchteling zijn in Nederland, Cura&ccedil;ao, Sint Maarten of Aruba; Als minderjarige met een van je ouders mee naturaliseren of opteren; Door afstand te doen verlies je vermogensrechtelijke rechten waardoor je substantieel financieel nadeel lijdt. Is geen van bovenstaande uitzonderingen van toepassing dan kan in sommige gevallen nadat afstand is gedaan van de oorspronkelijke nationaliteit, deze worden herkregen zonder dat verlies van het Nederlanderschap optreedt. In beginsel gaat het Nederlanderschap verloren als vrijwillig een andere nationaliteit wordt aangenomen(8). Echter ook op deze hoofdregel gelden een paar uitzonderingen: Als je de nationaliteit verkrijgt van het land waarin je bent geboren en waar je woont op het moment dat je die nationaliteit (her)krijgt; Als je voordat je meerderjarig werd meer dan vijf jaar onafgebroken in het land van de nationaliteit die je verkrijgt hebt gewoond; en Als je bent gehuwd met iemand die de nationaliteit heeft die je verkrijgt(9). Is een van de bovenstaande situaties van toepassing dan kun je toch dubbele nationaliteit verkrijgen. Heb je eenmaal die dubbele nationaliteitspositie en woon je buiten Nederland of de Europese Unie dan moet je ervoor zorgen dat je altijd binnen tien jaar je Nederlandse paspoort verlengt. Doe je dit niet dan verlies je automatisch je Nederlanderschap(10). Op grond van het &ldquo;Tjebbes-arrest&rdquo; van het Europees Hof van Justitie(11) en de recente uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling)(12) zal de RWN op dit punt moeten worden gewijzigd. Verlies van rechtswege is niet geoorloofd in het licht van het recht van de Europese Unie zonder dat daar een evenredigheidstoets aan voorafgaat. Echter tot het zover is, en ook daarna, is het beter verlies te voorkomen dan te proberen je Nederlanderschap terug te krijgen. Optieprocedure De optieprocedure(13) is bedoeld voor mensen die een sterke band met Nederland hebben en waarvan wordt verondersteld dat zij voldoende zijn ingeburgerd in de Nederlandse samenleving. Voor optie is geen inburgeringsdiploma vereist en wordt in slechts een geval de afstandseis gesteld. Voorbeelden van de meest gebruikte optie-mogelijkheden zijn de volgende: Ex-Nederlanders die tenminste een jaar in Nederland hebben gewoond met een geldige verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk doel; Meerderjarigen die in Nederland zijn geboren of die sinds hun vierde in Nederland wonen(14); Echtgenoten of geregistreerd partners van Nederlanders die meer dan drie jaar gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en die meer dan vijftien jaar rechtmatig in Nederland wonen; Iedereen die meer dan vijftien jaar rechtmatig in Nederland woont en die 65 jaar is of ouder; Kinderen van een Nederlandse moeder en buitenlandse vader die zijn geboren voor 1 januari 1985. De optieprocedure is sneller en goedkoper dan de naturalisatieprocedure. Naturalisatie heeft een wettelijke beslistermijn van 12 maanden. Voor optie is dat 13 weken. De kosten voor naturalisatie bedragen momenteel &euro; 901. Opteren kost &euro; 191,-(15) In het geval van naturalisatie neemt de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) de beslissing, terwijl op een optieverzoek wordt beslist door de gemeente. Beide procedures worden afgerond met een naturalisatieceremonie. Dit is een verplicht onderdeel van het proces om Nederlander te worden. Tijdens de ceremonie wordt het Koninklijk Besluit tot naturalisatie en de optie-bevestiging uitgereikt. Door die uitreiking wordt de verzoeker Nederlander. Ook dient men tijdens de naturalisatieceremonie de Verklaring van verbondenheid af te leggen. Deze luidt als volgt: &ldquo;Ik zweer/verklaar dat ik de grondwettelijke orde van het Koninkrijk der Nederlanden, haar vrijheden en rechten respecteer. En zweer/verklaar de plichten die het staatsburgerschap met zich meebrengt getrouw te vervullen". Gevolgd door: "Zo waarlijk helpe mij God almachtig" of &ldquo;Dat verklaar en beloof ik&rdquo;. Nederlander bij geboorte Sinds 1 januari 1985 verkrijgt een kind bij geboorte de Nederlandse nationaliteit als een van zijn ouders Nederlander is. Dit geboorterecht, ius sanguinis, geldt ook als een kind wordt geboren uit een ongehuwde Nederlandse moeder. Voor 1985 werden alleen kinderen die een Nederlandse vader(16) hadden Nederlander bij geboorte. Om een einde te maken aan deze ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen in het Nederlandse nationaliteitsrecht is per 1 oktober 2010 de optie-mogelijkheid ge&iuml;ntroduceerd voor zogenaamde &ldquo;latente Nederlanders&rdquo; en hun kinderen(17). Noten 1 Artikel 8, lid 2 Rijkswet op het Nederlanderschap 2003 (RWN 2003) juncto artikel 9, lid 1, sub c RWN 2003. 2 Richtlijn 2004/38 EU. 3 Verdrag tot afschaffing van het vereiste van legalisatie voor buitenlandse openbare akten, &rsquo;s-Gravenhage, 5 oktober 1961. 4 In de Handleiding onder artikel 8, lid 1, onder d is het beleid opgenomen over vrijstelling en ontheffing van het inburgeringsexamen. 5 Voor meer informatie over het ONA-examen zie de website van DUO: https://www.inburgeren.nl/nieuwe-regels-ona.jsp. 6 Voor een volledig overzicht van het openbare orde beleid bij naturalisatie zie de Handleiding Toepassing van de Rijkswet op het Nederlanderschap 2003 (de Handleiding), onder artikel 9, lid 1, onder a. 7 Voor het volledige overzicht van uitzonderingen op de hoofdregel inclusief het Overzicht afstandsbepalingen in de nationaliteitswetgevingen van de staten der Verenigde Naties (de zogenaamde landenlijst), zie de Handleiding onder artikel 9, lid 1, onder b. 8 Artikel 15, lid 1, onder a RWN 2003. 9 Artikel 15, lid 2 RWN 2003. 10 Artikel 15, lid 1, onder c RWN 2003. 11 Europees Hof van Justitie, 12 maart 2019, ECLI:EU:C:2019:189. 12 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State, 12 februari 2020, ECLI:NL:RVS:2020:423. 13 Artikel 6 RWN 2003. 14 Voor degenen die sinds hun vierde in Nederland wonen en die willen opteren geldt een afstandseis, vergelijkbaar aan de afstandseis bij naturalisatie, zie artikel 6a, lid 1 RWN 2003 en de Handleiding. 15 Voor het complete overzicht van de leges voor naturalisatie en optie zie: https://nvvb.nl/nl/producten/handreikingen/leges/optie-en-naturalisatie/ 16 Met vader wordt bedoeld juridisch vader: &ldquo;De man tot wie het kind, anders dan door adoptie, in de eerste graad in opgaande lijn in familierechtelijke betrekking staat&rdquo;, zie artikel 1, onder d RWN 2003. 17 Artikel 6, lid 1, sub i en k RWN 2003.